Teresa Grodzińska, zamordowana przez Sowietów bohaterska sanitariuszka z wojny polsko – bolszewickiej 1920 roku, została godnie upamiętniona. Na jej rodzinnej ziemi, w Jaszowicach koło Zakrzewa, został odsłonięty pamiątkowy pomnik i obelisk. Uroczystość z asystą Kompani Honorowej Wojska Polskiego oraz udziałem pocztu sztandarowego Powiatu Radomskiego odbyła się w sobotę, 5 lipca.

Teresa Grodzińska urodziła się w 1899 roku w Jaszowicach. W czasie wojny polsko – bolszewickiej była sanitariuszką 4 Pułku Piechoty Legionistów. Wykazała się olbrzymim hartem ducha i niezwykłą wytrwałością, pracując przy opatrywaniu rannych oraz niosąc pomoc przy ich ewakuacji. Szczególnym bohaterstwem wykazała się podczas przeprawy przez płonący most na rzece Huczwie, gdzie pod ostrzałem wroga przenosiła na własnych plecach rannych żołnierzy. Została wzięta do niewolo, a następnie zamordowana przez bolszewików 1 września 1920 roku. Jako pierwsza kobieta w dziejach II RP została pośmiertnie odznaczona Srebrnym Krzyżem Orderu Virtuti Militari.

Jeszcze 15 lat temu o bohaterstwie Teresy Grodzińskiej wiedziała głównie najbliższa rodzina, potem zaczęli wspominać o niej historycy i regionaliści. W Jaszowicach nie zapomniano jednak o tej postaci. Dzięki staraniom rolnika i przedsiębiorcy Wojciecha Pysiaka, na jej rodzinnej ziemi stanął pamiątkowy pomnik i obelisk. Uroczystość jego odsłonięcia współorganizowało zaś Starostwo Powiatowe w Radomiu. Poczet sztandarowy Powiatu Radomskiego tworzyli radni powiatu: Jolanta Głowacka, Agnieszka Jaworska i Sebastian Pysiak.

Najpierw uroczystą Mszę świętą za Ojczyznę w kościele w Jarosławicach odprawił ksiądz biskup Marek Solarczyk, a potem wszyscy zaproszeni goście udali do Jaszowic. W uroczystościach uczestniczył w imieniu Prezydenta RP Andrzeja Dudy minister Piotr Ćwik. Odczytał list głowy państwa, w którym przypomniał on, że Teresa Grodzińska była wzorem odwagi, oddania i człowieczeństwa. Wojskową oprawę uroczystości uświetniła Kompania Honorowa i Orkiestra Reprezentacyjna Wojsk Obrony Terytorialnej z Radomia.

Kilkadziesiąt metrów od pomnika, w dawnym parku podworskim inscenizowane epizody z wojny polsko – bolszewickiej, przygotowane przez historyka Przemysława Bednarczyka, zaprezentowały grupy rekonstrukcyjne z Gulina oraz Iłży. Tę dodatkową atrakcję zapewnił Powiatowy Instytut Kultury.

– Byliśmy świadkami wspaniałej lekcji historii. Teresa Grodzińska była kimś wyjątkowym, dlatego pamiętajmy, że najpierw jesteśmy Polakami, a dopiero później Europejczykami. Nie wstydźmy się o tym mówić i bądźmy dumni z naszej historii – mówił Waldemar Trelka starosta radomski.